Koordinate: 43°08ʼ27˝ SGŠ i 21°16ʼ04˝ IGD
Kuršumlija se nalazi u središnjem delu južne Srbije i teritorijalno pripada Topličkom okrugu. Prostire se na površini od 952 kilometra kvadratna. Smeštena je na obodu Kuršumlijske kotline i okružena brojnim uzvišenjima. Zahvata gornji sliv reke Toplice i njenih pritoka, Kosanice i Banjske, i prostire se na jugoistočnim padinama Kopaonika i severozapadnim obroncima planine Radan. Graniči se sa opštinama: Brus, Blace, Prokuplje, Medveđa, Podujevo i Leposavić. Jugozapadna granica u dužini od 105 km poklapa se sa prirodnom i političko-administrativnom granicom Kosova i Metohije, sa dva glavna prevoja: Merdare i Prepolac.
Na teritoriji Opštine, u 90 naselja živi 19.213 stanovnika (prema popisu iz 2011. godine). Najveći broj stanovnika nastanjen je u samom gradu Kuršumlija, oko 13.639, što čini oko 63% ukupnog stanovništva. Prosečna gustina naseljenosti opštine Kuršumlija je 20 stanovnika na km², što je svrstava u retko naseljene opštine.
Dolinom reke Toplice i Kosanice prolazi važan magistralni i železnički pravac Niš – Prokuplje – Kuršumlija – Kosovo Polje. Preko Blaca, Kuršumlija je putnim pravcem povezana sa Brusom, Kopaonikom, Kruševcem i Beogradom.
Centar Opštine, gradsko naselje Kuršumlija, nalazi se na 386 m nadmorske visine i leži na tri reke – Toplici, Banjskoj i Kosanici.
Turistička ponuda Kuršumlije je u znaku tri banje, Prolom vode, Đavolje Varoši, brojih darova prirode i bogate prošlosti. Sa jedne strane jedinstveno neolitsko naselje Pločnik na arheološkom lokalitetu Vinčanske kulture, sa druge jedan od najneobičnijih fenomena prirode u svetu Đavolja Varoš. Sa jedne strane Prolom Banja, sa druge Lukovska Banja, i u sredini Kuršumlijska banja sa najslavnijom prošlošću. A u cetralnom jezgru Kuršumlija, prva prestonica rodonačelnika dinastije Nemanjić. Stefan Nemanja je ovde podigao svoje prve zadužbine – Manastir Svetog Nikole i Manastir Presvete Bogorodice. Opština je poznata po tome što se u njoj začela srpska državnost, kultura i duhovnost.
U rimskom periodu na mestu današnje Kuršumlije, nalazilo se značajno naselje Ad Fines (što znači „na kraju“ jer je bilo na granici dve pokrajine, Dalmacije i Gornje Mezije. U vreme Vizantije nosila je naziv Toplice i bila je sedište episkopije. U srednjem veku bila je prva prestonica Stefana Nemanje koji je između 1159-1165. godine ovde sagradio svoja prva dva manastira (Sveti Nikola i Presveta Bogorodica) i pokrio kupole olovom koje je davalo blještav odsjaj pa je mesto nazvano Bele Crkve. Na početku turske vladavine mesto se zvalo Kursumlu-Kilise, što je samo prevod ranijeg srpskog naziva – Bele Crkve. Uoči oslobađanja od Turaka u srpskim dokumentima se pominje kao Kuršumlje i najzad nakon oslobođenja 1878.godine kao Kuršumlija.
Jedno od posebno zanimljivih mesta je jedan od najneobičnijih fenomena prirode u svetu „Đavolja Varoš“. Spomenik prirode „Đavolja Varoš“ nalazi se na jugu Srbije, 27 km jugoistočno od Kuršumlije, a 89 km jugozapadno od Niša. Od Beograda je udaljen 288 km.
Ovaj spomenik prirode čine dva, u svetu retka, prirodna fenomena: zemljane figure, kao specifični oblici reljefa koji u prostoru deluju vrlo atraktivno, i dva izvora jako kisele vode sa visokom mineralizacijom.
Svetski poznato čudo prirode Đavolju Varoš karakterišu figure koje je priroda erozijom stvorila od kamena i zemlje, ali karakteristične su i brojne legende.
Posetite mnogobrojne znamenitosti Kuršumlije.
Najvažnije znamenitosti su Brankova kula, Ivan kula i Marina kula.
Brankova kula predstavlja zid sastavljen od kamenih redova od oko 100 metra dužine i 10 metra visine. Nalazi se na brdu u selu Rudare koje je udaljeno po 11 km od Kuršumlije i Prolom Banje. Prema istorijskim podacima, na tom mestu tokom srednjeg veka nalazila se kula Branka Mladenovića, oca Vuka Brankovića, pa je ovo mesto zbog toga nazvano "Brankova kula".
Predelima Radana su prohodili i Toplica Milan i Kosančić Ivan o čemu danas svedoče ostaci Ivan kule. Ivan kula je sagrađena na vrhu vulkanske kupe. Zaravan Ivan kule je sa svih strana strmo zasečena i danas predstavlja izvanredan vidikovac.
Marina kula se nalazi na uzvišenju iznad ušća reke Kosanice u Toplicu, 2 km istočno od Kuršumlije. Podigla ju je sultanija Mara Branković, u XV veku, kada joj je sultan Mehmed II dodelio na upravu Toplicu i Dubočicu. Grad predstavlja značajan spomenik iz epohe Brankovića. Na najvišem vrhu šumovitog i teško pristupačnog brda nalaze se ostaci Gornjeg Grada, nepravilne četvorougaone osnove. se nalazi pod zaštitom Republike Srbije kao spomenik od velikog značaja.
Ne propustite da posetite crkve i manastire u Kuršumliji. Najvažnije su manastir svetog Nikole, manastir svete Bogorodice, crkva Lazarica, crkva svete Mine, crkva svete Trojice, Markova ili Latinska crkva.
Manastir Sv. Nikola sagradio je Stefan Nemanja na uzvišenju iznad ušća Banjske u Toplicu i posvetio sinu Savi. Manastir je jedan od najstarijih spomenika monumentalne srednjovekovne arhitekture kod Srba. Manastir se sastoji od trodelnog oltarskog prostora, sa kupolom na sredini i jednim manjim odeljenjem na južnoj strani, koje je bilo predviđeno za sahranu ktitora. Na zapadnoj strain, za vreme vladavine Stefana Prvovenčanog (XIII vek), dograđena je spoljna priparta sa dve visoke kule. U istočnoj kuli nalazi se grobnica koja je predviđena za ktitora. Za vreme Kralja Milutina (XIV) sagrđena je kapela.
Ovaj manastirski kompleks, sa crkvenim zdanjem, delovao je veličanstveno sve do velike seobe Srba 1690. godine kada počinje njegovo rušenje. Manastir je bio živopisan, ali su sačuvani samo tragovi fresaka iz XIV veka. Manastir je danas skoro u celini rekonstruisan (osim jednog zvonika), a u planu je obnova kompletnog manastirskog kompleksa koji se od 1979. godine nalazi pod zaštitom države kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.
Manastir Sv. Bogorodice je podigao Stefan Nemanja i posvetio svojoj ženi Ani, koja je neko vreme u njemu bila monahinja i nastojnica. Manastir se nalazi u blizini ušća Kosanice u Toplicu i bio je aktivan do 1690. godine, potom je imao istu sudbinu kao manastir Sv. Nikole.
Manastir Sv. Bogorodicu meštani nazivaju „Petkovaču” i svake godine na Veliki Petak oko nje se skupi po nekoliko hiljada ljudi, pale sveće i mole se bogu. Ovaj spomenik je stavljen pod zaštitu kao nepokretno kulturno dobro od izuzetnog značaja.
Crkva Lazarica (hram “Sv. Lazara”) se nalazi u dolinskom proširenju Prolomske reke, na 640 m nadmorske visine. Udaljena je 2,5 km od centra Prolom Banje. To je jedina Crkva brvnara u Toplici. Sagradili su je doseljenici sa planine Golije 1890. godine, na temeljima starijeg hrama. U narodu postoji ubeđenje da je u njoj izvršeno pričešće dela srpske vojske pred odlazak u Kosovsku bitku.
Neobjašnjivu prirodnu retkost predstavljaju šest uvijenih stabala šljiva u dvorištu Crkve Lazarice. Legenda kaže da su vojnici posle pričešća šest puta obilazili Crkvu moleći se za pobedu na Kosovu. Šljive su se uvijale u smeru u ome se vojska okretala. Stara stabla su nestala, u dvorištu su nicala nova i uvijala se, ali je uvek bilo samo šest stabala šljiva.
Crkva Sv. Mine (u narodu poznata i kao Mrkšina crkva), nalazi se u centru sela Štava. Od Lukovske Banje je udaljena 5,5 km. Po narodnom verovanju, preci sadašnjih stanovnika preneli su pri doseljavanju svoju slavu Sv. Minu i sagradili crkvu za vreme vladavine kralja Milutina. Turci su porušili crkvu u prvom naletu posle Kosovske bitke, koja je obnovljenja 37 godina posle boja na Kosovu, ali su je Turci ponovo porušili. Unutrarašnjost crkve je bila u celini živopisna, ali su u požarima pojedini delovi živopisa stradali, delimično ili potpuno. Kao kulturno dobro od velikog značaja crkva je stavljena pod zaštitu države 1949. godine.
Crkva Sv. Trojice nalazi se u centru grada. Crkva je sazidana 1902. godine. Na osnovu nekih zapisa, kuršumlijske kafedžije su inicirale njenu izgradnju I prikupljali sredstva, kako bi centar grada dobio svoje molitveno mesto. Ova crkva se znatno razlikuje od ostalih crkava ovog kraja po svojoj orijentalnoj arhitekturi I monumentalnosti. Arhitektura crkve bila je u prevazilaženju turskog uticaja. Godine 1938. sazidana je zvonara, sa leve strane od nje sazidan je parohijski dom.
Kasno-antička bazilika građena je za vreme cara Justinijana (527-565) i predstavlja važan kulturno-istorijski spomenik iz vizantijskog perioda. Nalazi se iznad samog ušća reke Kosanice u Toplicu, ispod visa Marina kula. U narodu se naziva Markova ili Latinska crkva. Bazilika je dozidana u XII veku a njeni ostaci stoje i danas.
Okolina Kuršumlije je poznata i po lekovitim vodama i banjskom turizmu. Na teritoriji opštine Kuršumlija postoje tri banje – Lukovska, Kuršumlijska i Prolom.
Pod obroncima Radan planine nalazi se Prolom Banja koja se već decenijama ponosi lekovitom mineralnom Prolom vodom i brojnim banjskim tretmanima. Poseban doživljaj je „Etno kuća“ koja predstavlja postavku seoskog domaćinstva sa početka 20. veka.
Prolom Banja je najrazvijenija i najuređenija banja i predstavlja najveći turistički centar u Toplici.
Do Lukovske Banje možete doći iz pravca Kuršumlije ili iz pravca Brusa i Kopaonika. Ovo je najviša banja u Srbiji, koja pruža brojne mogućnosti za aktivan odmor i rekreaciju. Lukovska Banja je poznata po velikom broju izvora mineralne vode, savremenim banjskim tretmanima, stazom za skijanje sa žičarom i šest obeleženih staza za šetnju u prirodnom ambijentu.
Jednom od staza zdravlja možete izaći do prelepe crkve sv. Đorđa, koja se nalazi na kamenom visu iznad banje i odakle se pruža izuzetan pogled na celu banju.
Kuršumlijska Banja je jedna od banja sa najslavnijom prošlošću, poznata po raznovrsnim, veoma lekovitim toplim i mineralnim vodama, posebno po mineralnom blatu. U bližoj okolini Kuršumlijske Banje postoje brojna izletišta do kojih vode „Staze zdravlja”.
Ne propustite manifestacije u Kuršumliji koje tokom godine organizuje Turistička organizacija opštine Kuršumlija.
TURIZAM » Turističke organizacije
TURIZAM » Nacionalni parkovi i parkovi prirode
Slične reklame:
TURISTIČKA ORGANIZACIJA OPŠTINE KNJAŽEVAC
TURISTIČKA ORGANIZACIJA OPŠTINE BOJNIK
TURISTIČKA ORGANIZACIJA PANČEVA
TURISTIČKA ORGANIZACIJA GRADA SOMBORA
TURISTIČKA ORGANIZACIJA VRNJAČKA BANJA
