Šta posetiti | Znamenitosti | Ambari i kotobanje | Dunav | Dvorac Šlos | Muzeji i galerije | Izletišta | Crkve i hramovi | Spomenici | Arheološki lokaliteti | Sport i rekreacija | Aktivnosti | Manifestacije
Na samo pola sata od Beograda i Novog Sada, u srcu sremske ravnice, nalazi se Stara Pazova, grad sa bogatom tradicijom, u kome možete uživati uz zvuke tamburice u tradicionalnalnim sremskim specijalitetima, plivati, pecati, voziti biciklu ili sesti u fijaker, obići ambare i kotobanje, znamenite građevine i crkve, brojne manifestacije i veliki broj arheoloških lokaliteta.
Opština Stara Pazova se nalazi u Vojvodini, u jugoistočnom delu Srema i pripada Sremskom okrugu. Obuhvata devet naselja, od kojih su Stara Pazova, Nova Pazova i Novi Banovci naselja urbanog tipa, dok su Golubinci, Vojka, Stari Banovci, Surduk i Krnješevci, naselja ruralnog tipa.
Zbog svoje multinacionalnosti i višereligijske i kulturne raznolikosti, opština Stara Pazova je prava riznica istorijskog nasleđa. Belegiš, Vojka i Surduk su najstarija naselja ove opštine, koja se pomnju još u XV veku. U zapisima iz XVI veka se pominju Stari Banovci i Golubinci, dok se Stara Pazova i Nova Pazova pominju u XVIII veku, kad su i nastala.
Stara Pazova je jedna od najrazvijenijih opština u Srbiji, u kojoj se mala privreda počela da razvija još 1957. godine. Nekada je bila čuvena po velikoj žitnoj i stočnoj pijaci, a krajem XIX veka, Stara Pazova je postala železnički čvor i značajo trgovačko jezgro, koje je dobilo električno osvetljenje i pre Beograda.
Stara Pazova je najverovatnije dobila naziv prema reči pazuh tj. zavoj koji Dunav pravi u ovom delu svog toka. Pod nazivom Pazuha, Pazova se pominje kao jedan od poseda koje je na poklon od Mađarske dobio despot Stefan Lazarević, a 1496. pominje se i u darovnoj povelji manastira Krušedol. Kao naselje prvi put se pominje 1716. godine.
Pod imenom Pazuha, Pazovo i Pazova, Stara Pazova se pominje sve do nastanka Nove Pazove (1792. godine), kada dobija prefiks "stara", jer su Nemci novo naselje nazavali Nova Pazova, iz zahvalnosti na gostoprimstvu građana Pazove, kod koji su prezimili 1791. godine.
Obiđite Staru Pazovu i provozajte se fijakerom, a uz zvuke tamburaša probajte ukusne sremske specijalitete, kulen, šunke, pijani šaran, šufnudle, gomboce, štrudle, kao i domaće rakije dudinjaru i kukuzaru.
Ovde možete da pecate, posmatrate ptice i okupate se na Dunavu, prošetate i obiđete dvorac Šlos, ambare i kotobanje, stare znamenite građevine, crkve i spomenike, neobičan muzej, kuću fudbala i još mnogo toga.
U centru Stare Pazove prošetajte Svetosavskom i Karađorđevom ulicom i obiđite mnogobrojne kulturno istorijske znamenitosti. Među njima su prelepe zgrade građene početkom XX veka u stilu Secesije, koje je izgradio Nikola Petrović, jedan od najbogatijih velikoposednika u ovom delu Srema, zgradu suda sa kraja XIX veka, kao i Sokolski dom u stilu savremenog srpsko-vizantijskog stila. U ulici Ćirila i Metodija nalazi se Slovački narodni dom, kao i kuća porodice Rup, izgrađena krajem XIX veka, a malo dalje na broju 32 je kuća porodice Rapaić, podignuta dvadesetih godina XX veka. U Slovačkom domu možete posetiti "stajaću sobu", staru slovačku sobu sa belim jastucima i perinama - dunjama, u kojoj su prespavali vrlo značajni gosti.
Prošetajte i do današnje Osnovne škole "Boško Palkovljević Pinki" u ulici Vuka Karadžića 6, gde se nekada nalazio Dom Kola srpskih sestara ili do zgrade Železničke stanice. U Novim Banovcima obiđite kuću u Svetosavskoj ulici, poznatiju kao Menzulana ili poštanska stanica, koja je sagrađena u XVIII veku kao vojnograničarska zgrada u sklopu vojne kasarne. A možete obići još jednu poštansku stanicu ili Menzulanu u ulici Kralja Petra I 146 u Belegišu, gde se nalaze i zgrada Mesne kancelarije, sa kraja XIX veka, Parohijski dom iz prve polovine XIX veka, kao i kuća u ulici Kralja Petra 24, koja predstavlja jedini primer arhitekture moderne iz međuratnog perioda.
Kulturno istorijske znamenitosti koje možete videti u opštini Stara Pazova su:
Ambari i kotobanje su ekonomske zgrade za smeštaj žitarica, koje su se gradile u Sremu u XIX veku. Sa razvojem poljoprivrede, i stvaranjem viška poljoprivrednih proizvoda, javila se potreba za prostorijama za njihovo odlaganje. Tako su nastali ambari i kotobanje, koji su bili izuzetno popularni, a njihova veličina, kao i bogata dekoracija, ukazivala je na ugled i bogatstvo seoskih domaćina. S obzirom da su ih gradili kao male porodične zadužbine i po dve do tri godine, obično su imale urezano ime vlasnika na vidnom mestu, koje se moglo videti sa ulice. Vremenom su se čak i određeni majstori graditelji ovih sremskih kotobanja toliko proslavili, da su urezivali svoje ime pored imena vlasnika. A neki su stvorili i specifičan tip gradnje ambara i kotobanja, koji su ove dve zgrade spajali, stvorivši specifičan tip sremske građevine.
Najlepši sremski ambari i kotobanje se nalaze u Donjem Sremu, a naročito u Golubincima.
Obiđite:
Na istočnoj strani, opština Stara Pazova obuhvata obalu Dunava u dužini od 26 km. Na Dunav izlaze Novi Banovci, Stari Banovci, Belegiš i Surduk. Ovde se nalaze prelepe peščane plaže, izletišta i vidikovci.
Najlepše čari Dunava u staropazovačkoj opštini predstavlja, svakako, čuvena Belegiška ada, koja je najveća rečna ada u ovom delu ravničarskog toka Dunava, od ušća Tise do Banovaca. Na severnom delu Belegiške ade se nalazi veoma popularna peščana plaža, dok se na istočnom kraju nalaze dunavski rukavci, koji su izuzetno popularni za robolov.
Dvorac Šlos je jedna od najvećih turističkih atrakcija u opštini Stara Pazova, a nalazi se u ulici Karađorđev park 6 u Golubincima. Sagrađen je 1767. godine, kao upravna zgrada, za potrebe oficira vojne granice. Dvorac Šlos je klasičan primer vojnograničarske arhitekture, a sagrađen je prema projektu arhitekte Florijana Madačonija.
Pored arhitektonske, dvorac Šlos ima i istorijsku vrednost.
U Golubicima je boravio gardijski kapetan Karl fon Gret, koji je nacrtao dvorac Šlos 1790. godine, a crtež se danas čuva u Državnoj biblioteci u Berlinu. Ono što je posebno zanimljivo, je činjenica da je Karl fon Gret bio poznanik, ali i suparnik čuvenog kompozitora Betovena. Naime, prva velika ljubav Betovena, Žanet d’ Honrat, udala se upravo za ovog kapetana.
U dvorcu Šlos je, sklanjajući se od Turaka, tokom 1813. godine, više puta boravio vožd Karađorđe Petrović. Prema priči starih meštana, za vreme vojničke krajine, dvorac je bio i stan kapetanije, ali i dvorac srpskog despota Jovana.
Tokom dva veka svog postojanja, dvorac Šlos je, nažalost najčešće bio mučionica, zbog čega ga prate priče o raznim tajnama, prokletstvima i duhovima.
Ne propustite priliku da u Novim banovcima obiđete prvi privatni muzej "Macura", u kome je izložena jedna od najvećih privatnih kolekcija neoavangardne umetnosti na ovim prostorima.
S obzirom da opština Stara Pazova obuhvata obode Fruške Gore, sremsku ravnicu i obalu Dunava, ovde ćete pronaći mnogobrojna prelepa izletišta za boravak i uživanje u prirodi. A uz put možete obići i jedinstven spomenik prirode, Stablo "Bele topole".
Omiljena izletišta u opštini Stara Pazova su:
Na teritoriji opštine Stara Pazova postoji 19 crkvi i hramova. Najstariji pravoslavni hram iz 1777. godine nalazi se u Starim Banovcima i posvećen je Prenosu moštiju Svetog oca Nikolaja. Jedna od najstarijih rimokatoličkih crkvi u Sremu i Vojvodini iz 1767. godine, sagrađena je u Novim Banovcima, pod pokroviteljstvom austrijske carice Marije Terezije, a posvećena je Rođenju Blažene Djevice Marije. Ovde se, takođe, nalazi i najstarija evangelička crkva na Balkanu, koja je sazidana je 1786. godine u Staroj Pazovi.
Posetite mnogobrojne crkve i hramove u opštini Stara Pazova:
U opštini Stara pazova postoje mnogobrojni spomenici koji svedoče o burnim istorijskim dešavanjima.
Ovde možete obići mnogobrojne spomenike, kao što su:
Najmoćnije gradine, tj. praistorijska naselja, prema istraživanju arheologa dr Dušana Popovića (1994), nalazile su se u opštini Stara Pazova, i to na Dunavu u današnjim naseljima Surduk, Belegiš i Novi Banovci. Kasnije ove gradine će sa dolaskom Kelta, a kasnije i Rimljana prerasti u keltske opidume i rimske kastrume.
Na ovoj teritoriji, kao direktan nastavak Vatinske kulture, nastala je i Belegiška kultura bronzanog doba, o kojoj svedoče brojni arheološki lokaliteti, koji češće obuhvataju nekropole, a ređe naselja.
Na teritoriji opštine Stare Pazove postojali su i rimski gradovi Burgena (Novi Banovci) i Ritium (Surduk), kao i mnoštvo utvrđenja, koja su ih štitila od najezde varvara.
U opštini Stara Pazova nalaze se brojni arheološki lokaliteti, kao što su:
Tokom letnjih meseci opština Stara Pazova je omiljeno mesto za kupanje, jer se ovde nalaze brojni bazeni, kao i peščane plaže na Dunavu i Belegiškoj adi. Za sve ljubitelje sporta i rekreacije opština Stara Pazova nudi i brojne sportske objekte, kao što su:
Opština Stara Pazova pruža mogućnost za aktivan odmor i bavljenje raznim aktivnostima. Kroz opštinu Stara Pazova, u dužini od 22,8 km, prolazi trans-evropska biciklistička maršuta "EuroVelo 6". Ova biciklistička maršuta prolazi kroz mesta: Surduk, Belegiš, Stari i Novi Banovci. Biciklistička staza se lako vozi, a obuhvata obodni deo Fruške gore i sremsku ravnicu, a prolazi kroz vinograde i voćnjake i prelepe obale Dunava.
Isprobajte razne aktivnosti u opštini Stara Pazova, kao što su:
Tokom godine u opštini Stara Pazova se organizuju brojne manifestacije, festivali, regate, susreti i likovne kolonije. Najpoznatije manifestacije su "Golubinačke mačkare", "Gastro Srem" i Fijakerijade.
Ne propustite da posetite mnogobrojne manifestacije u opštini Stara Pazova: